ماینرها دیگر سودبخش نیستند؛ دلایل زمین‌گیر شدن آن‌ها چیست؟
استخراج رمزارزها به عنوان یکی از فعالیت‌های کلیدی در دنیای دیجیتال، در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبه‌رو شده است. تغییرات در پاداش‌ها، افزایش هزینه‌ها و نوسانات بازار، همگی بر درآمد ماینرها تأثیر می‌گذارند و این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا این فعالیت همچنان به صرفه است یا خیر.
ماینرها به عنوان هسته اصلی شبکه‌های بلاکچین عمل می‌کنند؛ آن‌ها با پردازش تراکنش‌ها و اضافه‌کردن بلوک‌های جدید، امنیت و پایداری این شبکه‌ها را تضمین می‌کنند و در عوض، پاداش‌هایی شامل سهمی از بلوک جدید و کارمزد تراکنش‌ها دریافت می‌کنند. با این حال، درآمد ماینرها در طول زمان همواره ثابت نیست و ممکن است با کاهش‌های قابل توجهی روبه‌رو شود. این موضوع سؤال مهمی را به وجود می‌آورد: چرا علی‌رغم پیشرفت تجهیزات و افزایش توان پردازشی، سودآوری ماینینگ کاهش می‌یابد؟
هاوینگ؛ نصف شدن پاداش و فشار بر استخراج‌کنندگان
یکی از مهم‌ترین دلایل افت درآمد، رویداد «هاوینگ» است که تقریباً هر چهار سال یک‌بار در شبکه بیتکوین اتفاق می‌افتد. در این فرآیند، پاداش استخراج هر بلوک به نصف کاهش می‌یابد، که تأثیر مستقیمی بر سودآوری ماینرها دارد و آن‌ها را به تلاش برای یافتن استراتژی‌های جدید وادار می‌کند. به عنوان مثال، برخی ماینرها با نزدیک شدن به هاوینگ، به استخرهایی با نرخ هش بالاتر می‌پیوندند تا احتمال کشف بلوک را افزایش دهند. با این وجود، برخی استخرهای بزرگ به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی به کاربران ایرانی خدمات نمی‌دهند، در حالی که استخرهایی مانند ViaBTC همچنان از ماینرهای فارسی‌زبان حمایت می‌کنند. از زمان آغاز Bitcoin در سال ۲۰۰۹، پاداش هر بلوک از ۵۰ بیتکوین به ۳.۱۲۵ بیتکوین کاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۸ دوباره نصف شود.
عامل دیگری که بر کاهش درآمد تأثیر می‌گذارد، افزایش «سختی شبکه» است. در بیتکوین، این شاخص هر دو هفته بازنگری می‌شود تا مدت زمان کشف هر بلوک حدود ۱۰ دقیقه ثابت بماند. با ورود ماینرهای جدید و به‌روزرسانی تجهیزات، قدرت پردازشی شبکه افزایش یافته و در نتیجه، سختی استخراج بالا می‌رود. این چرخه ساده منجر به این می‌شود که پاداش بین تعداد بیشتری ماینر تقسیم و درآمد نسبی کاهش یابد، حتی اگر سرمایه‌گذاری‌های سنگینی روی دستگاه‌های جدید انجام شود.
هزینه‌های عملیاتی؛ از برق تا تجهیزات جانبی
استخراج رمزارز نه‌تنها از نظر فنی پیچیده است، بلکه هزینه‌های بالایی نیز دارد.
- برق: دستگاه‌های ماینینگ مصرف انرژی بالایی دارند و در کشورهایی با تعرفه بالا، این هزینه می‌تواند بخش عمده‌ای از سود را از بین ببرد.
- تجهیزات: دستگاه‌های استخراج به سرعت قدیمی می‌شوند و برای رقابت، ماینرها ناچار به خرید مدل‌های جدید هستند. همچنین، تجهیزات جانبی مانند استبلایزر برای تثبیت برق و روترهای حرفه‌ای برای تأمین اینترنت پایدار نیز هزینه‌های اضافی به مزارع استخراج تحمیل می‌کند.
نوسانات بازار و قوانین جهانی
نوسانات قیمت بیتکوین و سایر رمزارزها از دیگر عوامل مؤثر بر سودآوری است. افزایش قیمت ممکن است درآمد ماینرها را به طور موقت بهبود بخشد، اما در عین حال سختی شبکه نیز افزایش می‌یابد. بالعکس، کاهش قیمت به سرعت بر سودآوری تأثیر می‌گذارد. همچنین، تغییر سیاست‌های دولتی در کشورهای بزرگ تولیدکننده ماینینگ می‌تواند به سرعت شرایط بازار را دگرگون کند. برای مثال، ممنوعیت ماینینگ در چین در دوران خاصی موجب کاهش سختی شبکه و افزایش درآمد ماینرها در کشورهای دیگر شد.
تلاش برای استخراج رمزارز بدون تردید یکی از جذاب‌ترین فعالیت‌ها در اقتصاد دیجیتال است، اما برخلاف ظاهر ساده‌اش، با چالش‌ها و ریسک‌های جدی همراه است. عوامل متعددی نظیر هاوینگ، سختی شبکه، نوسانات قیمت و هزینه‌های بالای برق و تجهیزات، به شدت بر سودآوری این صنعت تأثیر می‌گذارند. از این رو، ماینرهای حرفه‌ای معمولاً به ماشین‌حساب‌های تخصصی مثل ابزار ViaBTC متکی هستند که درآمد را بر اساس قیمت لحظه‌ای بیتکوین و سطح سختی شبکه محاسبه می‌کنند.
در نهایت، موفقیت در ماینینگ تنها با سرمایه‌گذاری روی تجهیزات پیشرفته امکان‌پذیر نیست؛ بلکه نیاز به مدیریت دقیق، برنامه‌ریزی بلندمدت و آمادگی برای مواجهه با تغییرات غیرمنتظره بازار و قوانین جهانی دارد.
